Een poging tot column

Het is de laatste periode druk met veel opdrachten voor de masteropleiding journalistiek die ik volg. Een ervan was een column schrijven. Om de leegte te doorbreken, hieronder wat ik er enkele weken geleden van gebakken heb, op de dag dat het WK voetbal van start gaat. De lesgever die hem nalas vond dat mijn gedachten te veel over en weer gingen. Nuttige feedback, maar zo lees ik zelf columns het liefste. Niet alles hoeft slaafs de regel “één heldere boodschap per tekst” te volgen.

Het is maar voetbal

Cultuur, sport, en afgeleiden worden vaak verheven tot belangrijker dan ze werkelijk zijn. “Voetbal is oorlog”, klinkt het stellig onder fanatiekelingen. Neem nu het aanstaande wereldkampioenschap voetbal in Qatar.

Winst, ego, erkenning. Veel meer valt er niet te zoeken achter dat grootschalige voetbalevenement. Ondanks de slechte werkomstandigheden van de arbeiders ginds reageren de meeste mensen schouderophalend. Franse acteur Vincent Lindon zegt dat alleen de topvoetballers zelf iets kunnen teweegbrengen. Lionel Messi, Cristiano Ronaldo, en Kylian Mbappé die in koor het WK zouden boycotten, fantastisch toch? Jan Modaal zou er waarschijnlijk het zijne van denken. De projectontwikkelaars ook. Dus wordt het niet gedaan. Het Deense team doet wel een schrale poging tot boycot, door hun shirts minder blinkend te maken. Dat lijkt verdacht veel op alibivoetbal als u het mij vraagt.

Op die manier blinkt voetbal, en sport in het algemeen, vooral uit in een gebrek aan oorlog. Niet als vehikel om maatschappelijke problemen mee aan te pakken, maar juist om er even aan te ontsnappen. Het wereldkampioenschap wielrennen was eigenlijk een verschrompeld saaie non-wedstrijd, toch was iedereen dolgelukkig omdat Remco Evenepoel won. Brood en spelen, zoals erg lang geleden. Dat mag, maar om de realiteit kunnen we niet heen.

Focus op cijfermatige vooruitgang is de voornaamste leidraad geworden in onze maatschappij. Dat is het altijd al geweest, alleen is die drang nu nog groter omdat het applauspotentieel gigantisch is. Succes betekent nu niet alleen een groter aanzien onder de kerktoren, maar via de digitale kanalen wordt het applaus ontvangen van veel meer mensen en vanuit gebieden verder weg. Dat kan ook in omgekeerde richting werken, maar de risico-rendementsbalans is toch positief.

Alsof we samen in het complot zitten, met allemaal eenzelfde stereotiepe visie over wat een optimaal levenstraject hoort te zijn, maar ook hopende op faam door halfslachtige patronen voorgekauwd op sociale media na te bootsen, zonder er kritisch over te zijn. Doet me denken aan Twitterdraadjes: een op zich interessante toepassing, maar ondertussen helemaal toegeëigend door één type Twitteraar, het vervelende soort dat dweept met een berg volgelingen die bronstig worden van vluchtige ideeën die hun leven beloven om te gooien. Ik laat me er soms zelf door vangen. Zo ook de VRT, al keerde ze intussen haar kar door de documentaire over FIRE offline te halen.

Terwijl de inflatie toeneemt, loert een recessie om de hoek die de middenklasse financieel dreigt te doen afglijden naar lagere regionen. Degradatie naar de tweede klasse, of erger. De economische bal zal wel opnieuw in doel rollen, en we stoten uiteindelijk ooit weer door naar de Champions League. Alleen zou het weleens tergend lang kunnen duren, na jaren van institutionele wind in de rug. En “we” is jammer genoeg niet “iedereen”.

Opbouwen in goede tijden om het te benutten als het wat minder gaat blijft een moeilijk te volgen principe, voor mens en overheid. Wijt dat gebrekkige acyclische vernuft aan onze hebberige psyche, onze honger naar numerieke vooruitgang, volgers, en brood. Een gemiste kans dat de VRT precies die waardevolle sobere kant van het FIRE-verhaal amper plek gaf.

Laat ons vooral bewust verder genieten van hormonen-opzwepende voetbalwedstrijden, zielversterkende muziek, en licht gênante avant-premières. En ons daarbuiten richten op de echte problemen, en hoe die grondig in de ogen te kijken. Om nog meer te genieten, met een oprecht gerust, menselijk, gemoed. Zodat we onze schouders wat rust kunnen geven.